بروزرسانی: 17 آذر 1404
وظایف کارشناس صنایع غذایی؛ دانستنش ضروریه
تا حالا فکر کردید که دقیقا یک کارشناس صنایع غذایی چه کارهایی انجام می دهد؟ شاید فکر کنید که فقط به رنگ و طعم غذاها فکر می کند، یا اینکه وظیفه اش فقط کنترل کیفیت غذاست. اما حقیقتش کمی پیچیده تر و جذاب تره! من خودم موقع تحصیل و حتی بعدش که وارد بازار کار شدم، خیلی چیزها درباره این شغل یاد گرفتم که شاید شما هم دوست داشته باشید بدونید. یعنی اگه شما مثل من به موضوعات تغذیه و صنعت غذا علاقه دارید، حتما باید وظایف یک کارشناس صنایع غذایی رو بشناسید. الان براتون به زبان ساده و جذاب می گم که این کارشناس ها دقیقا تو چه زمینه هایی فعالیت می کنند.
چرا ما به یک کارشناس صنایع غذایی نیاز داریم؟
بیاید راستش رو بگیم، همه ما دوست داریم وقتی یه غذای سالم و خوشمزه می خوریم خیالمون راحت باشه که اون غذا نه تنها خوشمزه ست، بلکه سالم و بهداشتیه. اینجا سر و کله کارشناس صنایع غذایی پیدا میشه! وظیفه این بچه ها به قول معروف تضمین سلامت و کیفیت مواد غذاییِ که روزانه مصرف می کنیم. خصوصا تو کشور ما که تنوع مواد غذایی بالاست و باید نظارت دقیق وجود داشته باشه. "ایمنی غذایی" یکی از اصول اولیه است که هر کارشناس صنایع غذایی موظفه تضمین کنه. مثلاً طبق گزارش WHO در سال 2022، حدود 600 میلیون نفر در جهان هر سال دچار مسمومیت های غذایی می شوند؛ خب ما در ایران هم نباید از این آمار عقب بمونیم و نقش کارشناس صنایع غذایی اینجاست که جلوی اتفاقات ناگوار رو بگیره.
کنترل کیفیت؛ قلب تپنده وظایف
اولین و شاید مهم ترین وظیفه ای که هر کسی وقتی اسم کارشناس صنایع غذایی میشنوه به ذهنش میرسه، انجام کنترل کیفیته. اما واقعیت این هست که این کنترل کیفیت فقط صرفاً تست غذا تو آزمایش نیست. یک کارشناس باید از مرحله تهیه مواد اولیه، بسته بندی، ذخیره سازی، تا ارسال و حتی مراحل مصرف نهایی، نظارت داشته باشه. مثلا، دیدید یه بار تو یه مغازه مرغ یا شیر خراب میخرین؟ پس بدونید متاسفانه جای کارشناسان صنایع غذایی هنوز تو خیلی جاها خالیه! این افراد استانداردهای ملی و بین المللی مثل ISO 22000 رو می شناسند و اجرا می کنند تا مطمئن شوند غذا حتما بهداشتی و سالمه.
توسعه فرمولاسیون محصولات غذایی جدید
فکر می کنید وظایف یک کارشناس فقط محدود به کنترل باشه؟ نه خیر! این عزیزان تأثیرگذار در ایجاد و بهبود محصولات جدید غذایی هم هستند. مثلا وقتی شرکت های مختلف دنبال تولید یک نوع خوراکی جدید یا تغییر در فرمولاسیون برای بهتر شدن طعم، کاهش چربی یا افزایش مواد مغذی هستند، پا پیش می گذارند. کاری که تو دنیای امروز، با توجه به توجه بیشتر مردم به مجله ها و اخبار تغذیه و سلامتی افزایش پیدا کرده. یادتونه من چند وقت پیش برای یه شرکت مواد غذایی کار می کردم و چقدر فرآیند اصلاح فرمولاسیون یه آبمیوه سخت بود؟ واقعاً باید ماهر باشی که تعادل بین طعم، ارزش غذایی و ماندگاری رو رعایت کنی.
توجه به قوانین و استانداردها
بزارید یه چیزی رو واضح بگم، کارشناس صنایع غذایی یک جورایی پلی هست بین علم، صنعت و قانون! مثل یه پلیس که باید قوانین و مقررات ملی وزارت بهداشت و سازمان ملی استاندارد ایران رو به خوبی بلد باشه و در کنار اون ها استانداردهای بین المللی رو هم بشناسه. به قول معروف، هیچ چیز بدون چارچوب درست پیش نمی ره. مثلاً تو بحث افزودنی ها، نگهدارنده ها، یا حتی بسته بندی های کاملاً بهداشتی که صد در صد مطابق با استانداردهای روز باشه، باید حواسش جمع باشه. ایشالا که همه شرکت ها این نگاه رو داشته باشند، چون سلامت مردم در گرو استانداردهاست.
تحلیل داده ها و گزارش نویسی
شاید براتون جالب باشه بدونید، کار کارشناسی در صنایع غذایی بدون داده و اعداد بی معنیه! آنالیز نتایج آزمایشگاهی، سنجش میزان رطوبت، PH، وزن، و حتی بررسی تاثیر نگهدارنده های مختلف روی محصول، همه جزو وظایف کاریه. یک کارشناس صنایع غذایی باید بتونه این داده ها را در قالب گزارش های دقیق و قابل فهم ارائه بده تا تیم های تولید و بازاریابی از اون بهره ببرند. یه خاطره جالب بگم براتون: زمانی که برای یک کارخانه تولید رب گوجه فرنگی کار می کردم، فهمیدم که فقط یه تغییر کوچیک در میزان نمک می تونه روی طعم و البته پایداری محصول کلی تاثیر بزاره، اینجا ارزش داده و تحلیل مشخص میشه.
در کنار همه این ها، کارشناس صنایع غذایی معمولا باید مهارت های ارتباطی قوی با کارگران، مدیران و حتی مشتریان داشته باشه تا مشکلی در خط تولید پیش نیاد و در نهایت محصولی سالم و قابل قبول روانه بازار بشه. البته همه اینا یعنی خیلی مسئولیت، اما باور کنید وقتی می بینید یه محصول سالم به دست مردم میرسه، احساس رضایت غیرقابل توصیفی داره.
می دونید، وقتی به این شغل فکر می کنم، یه چیزی مثل بهشتی کوچک تو دنیای غذا به ذهنم میاد؛ جایی که آدم ها فرق بین یک غذای بی کیفیت و یک غذای سالم رو با دقت و دانش حس می کنن. اگر شما هم به دنیای تغذیه و صنایع غذایی علاقه دارید یا حتی دنبال یه شغل با مسئولیت بالا و البته چالش برانگیز هستید، حتما داشتن اطلاعات دقیق و جامع درباره وظایف کارشناس صنایع غذایی ضروریه. شاید روزی شما هم به یه متخصص تبدیل بشید که سلامت یک ملت رو به دست میگیره!
سوالات متداول درباره وظایف کارشناس صنایع غذایی
- وظایف اصلی کارشناس صنایع غذایی شامل چه مواردی است؟
- کنترل کیفیت مواد غذایی، توسعه فرمولاسیون محصولات، نظارت بر رعایت استانداردها و بهداشتی بودن محصولات.
- آیا کارشناس صنایع غذایی با موضوع تغذیه رابطه مستقیم دارد؟
- بله، یکی از وظایف مهم آن تضمین سلامت و ارزش غذایی محصولات است که مستقیماً به حوزه تغذیه مربوط می شود.
- آیا آشنایی با قوانین بهداشتی برای یک کارشناس صنایع غذایی ضروری است؟
- کاملاً ضروریست، زیرا باید استانداردهای ملی و بین المللی را در فرآیندهای تولید رعایت کند.
- کارشناس صنایع غذایی چگونه به بهبود محصولات کمک می کند؟
- از طریق آزمایش و تحلیل داده ها، تغییر فرمولاسیون و بهینه سازی روش های نگهداری و بسته بندی محصولات.
- آیا این شغل محدود به کارخانه های بزرگ است؟
- خیر، کارشناس صنایع غذایی می تواند در هر جایی که مواد غذایی تولید یا بسته بندی می شود، فعالیت داشته باشد، از کارخانه های بزرگ تا آزمایشگاه ها و مراکز تحقیقاتی.
خلاصه وظایف کارشناس صنایع غذایی در جدول
| وظیفه | شرح |
|---|---|
| کنترل کیفیت | نظارت بر سلامت و استانداردهای مواد غذایی از زمان تهیه تا مصرف. |
| توسعه و بهبود محصولات | بهینه سازی فرمولاسیون و خواص مواد غذایی. |
| رعایت قوانین و استانداردها | آشنایی و اعمال مقررات بهداشتی و استانداردهای ملی و جهانی. |
| آزمایش و تحلیل داده ها | بررسی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی محصولات غذایی و گزارش دهی. |
| آموزش و مشاوره | آموزش به تیم تولید و حفظ ارتباط صحیح بین بخش های مختلف. |
“سلامت غذا یعنی سلامت جامعه؛ بیایید یاد بگیریم و به کارشناس های صنایع غذایی احترام بگذاریم، چون آن ها نگهبانان سلامت ما هستند.”
— الهام، کارشناس صنایع غذایی از تهران